Patronen doorbreken

Patronen doorbreken. Dat is wel de samenvatting van mijn leven dit jaar. Het was lastig, pijnlijk, verdrietig, moeilijk en leerzaam. 2016 is het zwaarste jaar geweest wat ik mij kon voorstellen. Het is alsof ik een tweede leven heb gekregen door mijn burn-out. Een harde reset. Het voelt vreemd. Ik zie de wereld en mijn leven met andere ogen.

Al een tijdje heb ik niets geschreven, maar er zitten allerlei onderwerpen gebaseerd op mijn leerlessen door burn-out, in mijn hoofd. Hier wil ik graag in de toekomst over schrijven en met mensen over filosoferen. Ik heb namelijk weleens het gevoel dat we heel veel praten met elkaar op deze wereld, maar niet over dat waar we eigenlijk over zouden moeten praten; namelijk wat er werkelijk in ons omgaat en dit relativeren. Want wat is nou eigenlijk de waarheid?

Dit item wil ik het hebben over patronen in ons dagelijks leven. Onbewust zijn we als mens verweven in patronen en systemen die ons leven bepalen. Patronen in onze gedachten of patronen in onze leefstijl en relaties. Soms lopen we vast door het systeem waar we ons in bevinden. We voelen ons ongelukkig. Iets moet veranderen. Maar wat of waar te beginnen?

Een burn-out is een uiting van een systeem waarin je als individu zit en vastloopt. Het is een crisis, intern. Burn-out heeft dezelfde symptomen als een depressie, alleen komt daarbij kijken dat het lichaam volledig uitgeput is. Het woord 'burn-out' is maar een woord. Maar het omvat alle oorzaken die iemand ongelukkig heeft gemaakt. Zo kan een baan iemand emotioneel opbranden of een relatie die niet lekker loopt. Het kan een negatief zelfbeeld zijn, gecreëerd door opvoeding. Er zijn allerlei redenen waarom iemand opgebrand kan raken, maar vaak ligt de oorzaak aan de interactie met je omgeving. Stel: je maakt nu een mind map van alle belangrijke elementen in je leven. Denk aan: je baan, je relatie, je vrienden, je hobbies, je huishouden. En kijk dan naar welke elementen je energie geven en welke je energie kosten.

Als ik kijk naar mijn oude leven dat mij burn-out heeft gemaakt was ik omringt met mensen en omgevingen die mij alleen maar energie kostte. Natuurlijk was het ook mijn eigen gedachten die ik had over mijzelf en de omgevingen en mensen om mij heen. Ik zat vast in een negatief spiraal, een negatief patroon. Overal waar ik kwam en wat ik deed gaf mij spanning, maar ik wist niet hoe ik uit dat leven kon stappen. Ik zat zo verweven in een bepaalde leefwereld, een bepaalde leefstijl, een bepaalde mind-set. Op het eind was ik dood ziek. Ik kon niets meer. Ik was zo teleurgesteld in dat wat ik terug kreeg voor al het harde werken de afgelopen jaren. Vanaf dat moment moest ik wel de patronen waar ik mij in bevond en die mij ziek maakte, doorbreken. Hier had ik hulp bij nodig.

"[...] De grond zakt op zo'n moment onder je voeten weg, alle houvast valt weg, je staart in een leegte, inderdaad de leegte die zich achter de dingen - 'het zijnde in zijn geheel', de wereld lijkt schuil te houden en waar een grote bedreiging van uitgaat. [...]. Wat je ondergaat is dat achter het masker van je identiteit, je ik, een afgrond schuilgaat. Daar kijk je nu in [...]. De afgrond waarin je kijkt, de leegte die je ondergaat - zo besef je - ben je in diepere zin zelf. Je ervaart jezelf dat geen ik meer is, een zelf echter dat louter onbepaaldheid is. Tegelijk onderga je de onbestemdheid van de dingen buiten je, een leegte die door de oorzakelijk bepaalde verschijnselen verborgen wordt. Je werpt dus een blik achter het scherm van de jou bekende wereld van de verschijnselen. Maar wat je ziet en voelt is slechts leegte, een afwezigheid die je eens te meer drukt op het uiterlijke en wezenloze van je bestaan. Pas door erin af te dalen en er vertrouwd mee te raken, was mijn vermoeden, transformeert deze leegte in een diepte, innerlijke vrijheid." - Jan Bor uit het boek OnZen.

Een jaar geleden was ik mij volledig verloren. Ik kon op een moment niet eens meer de trap af lopen zo zwak was mijn gezondheid. Mentaal was ik zo ontzettend depressief dat ik niet meer wist wat ik met mijn leven moest. Ik was mijzelf volledig verloren in alle negatieve omstandigheden die op mijn pad kwamen en ik voelde mij in een zwart gat. Het was een moment waarop ik even helemaal los kwam van alles en iedereen in mijn leven. Ik gaf mij 'over' aan mijn situatie weet ik nog. Ik kon niet meer. Op dat moment voelde ik mij geestelijk zo vrij. Ik liet alle ballen die ik jaren lang omhoog had gehouden, en alle verwachtingen die ik aan mijzelf en omgeving stelde, los. Het kon mij even allemaal niets meer schelen. En dat was zo eng. Als het ware geef je op waar je voor leeft. Zo'n donker moment was dat, kan ik mij herrinneren. Het deed heel veel pijn, het was een ultiem moment van overgave waarin ik toe moest geven aan het feit dat daar waar ik zo hard voor gewerkt had, mislukt was. Ik kwam zo los van mij zelf te staan dat ik sindsdien mijzelf, het leven, het lichaam op een andere manier zie. Er is meer in het leven dan alleen het fysieke, het materialistische. Het boeddhisme en de Chinese filosofie kwam op mijn pad.

Waarom ik het stukje van Jan Bor heb geciteerd is omdat het precies beschrijft hoe ik mij een jaar geleden voelde. Dat moment van overgave, de depressie, de angsten die uitkomen, de leegte die je voelt in je lichaam en je gedachten. Je komt zo los te staan van je lichaam op zo'n moment, dat het net lijkt alsof je een gedeelte in je hersenen activeert die je normaal niet activeert; je onderbewuste. Je ontdekt dat je meer bent dan alleen 'Mirthe'. Het feit dat ik dat vreselijke moment van geen zin meer hebben in het leven heb ervaren en dat moment in de ogen heb gekeken en nu in mijn leven sta waar ik nu ben, geeft mij zoveel innerlijke kracht. Het geeft mij een vrij gevoel om bewust te zijn van alle dimensies waaruit ik besta. Het bewuste, fysieke, en het onderbewuste, het spirituele.

Ik weet niet of alles wat ik tot nu toe schrijf binnen komt. Misschien beangstigt het je wel wat ik schrijf. Of denk je, waar heeft ze het over? Zweverig gedoe. Misschien niet.

Terug naar het thema patronen. In het westen is het heel belangrijk dat wij als student, starter, individu onszelf kennen. Dat we weten wie we zijn, waar we voor staan, welke waarden en normen we uitdragen. We moeten eerst op zoek naar ons zelf en daarna proberen zo origineel mogelijk te leven. De Chinese filosofie zegt iets heel anders over hoe wij als mens goed kunnen leven. In de FLOW wordt het volgende over de Chinese filosofie geschreven:

"Die gaan ervan uit dat we geen echt zelf hebben, maar dat we een beetje rommelige wezens zijn, dat we bestaan uit allerlei verschillende emoties en neigingen die elkaar regelmatig tegenspreken. Volgens hen proberen we te communiceren met anderen die net zo chaotisch zijn als wij en daardoor ontwikkelen we na een tijdje patronen die zich gaan herhalen. Als we dan naar binnen gaan kijken, vinden we volgens de Chinese filosofie niet ons 'ware zelf, maar vooral patronen waarin we in de loop der tijd vervallen zijn. En waardoor we bijvoorbeeld zeggen 'Ik ben nu eenmaal iemand die snel kwaad wordt om kleine dingen'. Maar dat is niet hoe je bent, het zijn maar patronen."

Ik werd mij pas bewust van alle 'patronen' in mijn leven en in mijn brein tijdens de cognitieve gedragstherapie. Ik kwam er alleen niet meer uit. Mijn brein zat verstrikt en kon niet meer relativeren. We hebben alle gedachten die ik had (negatief) in kaart gebracht, onderzocht waar de gedachten op gebaseerd was, gekeken of mijn gedachten waarheid waren of puur in mijn hoofd zaten, en of ik iets kon veranderen. Ik denk dat je pas patronen kan veranderen als je bewust bent van het patroon en wat de oorzaak is voor het ontstaan of in stand houden van een patroon.

Na heel veel zelf onderzoek weet ik ondertussen mijn patronen. Patronen in gedrag, dus hoe ik op situaties reageer. Patronen in leefstijl, dus hoe ik mijzelf verzorg, Patronen in eten, dus hoe ik eet tijdens situaties, Patronen in mijn denkmechanisme, vooral tijdens tegenslagen.

Ik heb alle nare ervaringen besproken en in kaart gebracht zodat ik het een plek kon geven. Ik heb na veel verdriet mijn relatie met mijn ex volledig losgelaten. Ik heb de relatie met mijn familie onder de loep genomen en ga een familieopstelling doen om nog meer bewust te worden van alle onbewuste patronen binnen het gezin. Ik heb geleerd om bewust te worden van mijn destructieve gedrag bij tegenslagen en te kiezen voor positief gedrag. Dus in plaats van drinken, roken, niet eten, te lang werken etcetera, mij te richten op yoga, thee, mindfulness, de ik-gedachten, etcetera. Uiteindelijk gaat het streven naar geluk vooral om aandacht verleggen en de wijsheid hebben om te kunnen relativeren. Verder heb ik afstand gedaan van het studenten verenigingsleven en alle mensen die hierbij hoorde. Net als dat ik bepaalde vriendschappen bewust verbroken heb en ontslag heb genomen bij bijbaantjes. Bij mij was het doorbreken van patronen vrij rigoureus nodig door letterlijk contact te verbreken met omgevingen en personen. Daarna volgende het emotioneel loskomen hiervan. Het feit dat iets of iemand fysiek uit je leven is, betekend niet dat dit emotioneel ook zo is.

Welzijnsplan
Voor nu een paar vragen voor jou om bewust te worden van patronen waar je in valt, wanneer je te maken hebt met een tegenslag:

Wat kan ik dagelijks doen om goed voor mijzelf te zorgen?
Bijvoorbeeld: op vaste tijden opstaan en slapen, 3 maaltijden per dag, dagboek schrijven, bewegen, niet langer dan 2 uur achter de computer, mindfulness oefeningen doen, met vrienden praten etcetera.

Wat als het minder gaat met mij? Wat zijn mijn waarschuwingssignalen?
Bijvoorbeeld: piekeren, slaapproblemen, darmklachten, concentratieproblemen, geen eetlust, kort lontje, stijve nek en schouders, lusteloosheid, alcohol gebruik, series kijken etcetera.

Wat kan mij helpen als het niet goed met mij gaat?
Bijvoorbeeld: Yoga, massage, mediteren, muziek luisteren, stressmanagement, coaching etcetera.

Wie kan mij ondersteunen als het niet goed met mij gaat?
Bijvoorbeeld: ouders, vriend(in), collega, baas, docent, stagebegeleider etcetera.

Geef antwoord op de vragen en maak je eigen Welzijnsplan.

Tot slot
Het grootste inzicht dat ik heb gekregen van mijn burn-out is het belang om vriendelijk te zijn voor jezelf, vooral als alles niet gaat zoals je had gepland en als je omgeving je niet geeft waar je behoefte aan hebt. Het feit dat iemand het zo ver weet te schoppen tot een burn-out, betekend eigenlijk dat diegene zichzelf volledig weggecijferd heeft en telkens over grenzen is gegaan om de omgeving het naar de zin te maken. Het woord 'zelfcompassie' en bewust zijn, is dan ook wel de oplossing om niet meer burn-out te raken is mijn ervaring. Mijn hersenen zijn absoluut nog steeds hetzelfde, als in dat ze ontzettend snel denken. En ook mijn energie beheersen is een uitdaging. Maar daarom werkt de filosofie van mindfulness voor mij. Zoals de grondlegger van de mindfulness Jon Kabat-Zinn zegt: 'Mindfulness is jezelf geven wat je verwacht van anderen te krijgen'. Dat principe zou betekenen dat we kunnen stoppen met het eeuwige verlangen naar de erkenning van de ander, die je zo vaak niet krijgt (FLOW magazine).

Wat er ook gebeurd, kies voor dat wat goed en heilzaam is.  Maak de sprong naar daar, dat wat je gelukkig maakt, door negatieve patronen te doorbreken. Want je verdient het om gelukkig te zijn, maar dat vraagt om hard werken aan een dankbare mind-set en acceptatie.