De regie krijgen over je eigen geluk en leven

De Piramide van Maslow. Voor mij de basisvoorwaarden voor een gelukkig leven. Telkens kom ik weer terug bij dit model. Het feit dat de fysiologische behoeften de allereerste bouwsteen is voor een gezond en gelukkig leven, geeft weer hoe belangrijk het is om goed voor ons lichaam en geest te zorgen. Bij een ver gevorderde burn-out is deze basis, deze fysiologie, ernstig verstoord. Het lichaam is zo dusdanig verwaarloost dat de gezondheid direct moet worden aangepakt anders is de kans op chronische ziekten of erger aanwezig. Omdat er sprake is van een crisis in lichaam en geest bij burn-out, hoort men vaak dat de burn-out 'life-changing' is geweest.

Ik merk bij mijzelf op dat ik (jonge) mensen zo graag bewust wil maken van dat ze bewust en zorgvuldig moeten omgaan, met datgeen wat wij vaak als jongeren en starters als vanzelfsprekend beschouwen: ons lichaam en geest. Dit omdat ik weet hoe het voelt als je lichaam en je brein weigeren om nog mee te werken. En dan heb je het ver geschopt. Ik ben er zelf erg van geschrokken dat dit mij is overkomen. Het duurt bij mij lang voor ik weer helemaal hersteld ben en de vraag is of je überhaupt 100% kan herstellen van een burn-out. Als het ware is er een zekering doorgebrand, maar dan in je lichaam. Wanneer de fysiologische behoeften niet worden voorzien, heeft de gehele Piramide van Maslow geen basis meer en valt als het ware om.

"Geluk komt ons niet aanwaaien, als een zegen die voorspoed over ons kan uitstorten en die tegenspoed ons weer kan ontnemen; de verantwoordelijkheid ligt bij onszelf. Gelukkig worden doe je niet in één nacht, maar door er dagelijks met veel geduld aan te werken. Geluk moet opgebouwd worden en dat vergt tijd en inzet. Wil je gelukkig worden, dan moet je jezelf weten te veranderen." - Luca en Francesco Cavalli-Sforza.

"[...] de verantwoordelijkheid ligt bij ons zelf. [...] Wil je gelukkig worden, dan moet je jezelf weten te veranderen....."

Met deze tekst werd ik vanochtend wakker. Het citaat komt uit het boek 'gelukkig leven' van Matthieu Ricard, een beroemd boeddhist.
Ik kreeg het boek te leen van mijn chi kung leraar. Hij zei; 'Moet je lezen'.
Vandaag opende ik het boek hoopvol met de gedachten dat het mij zou gaan vertellen hoe ik anders kan omgaan met mijn toch nog steeds wat chronisch ongelukkige gevoel. Ik las het citaat. Legde het boek even weg. Ik dacht er over. Over dat mijn geluk in mijn eigen handen ligt. En hoewel ik volgens mij al aardig op weg ben het steeds beter tussen de oren te krijgen, dacht ik op dat moment 'hoe dan?'

Ik keek vanuit ergernis niet meer in het boek maar op mijn Facebook tijdslijn en er kwam weer een wijze quote voorbij van Robin Sharma, DE 'leiderschaps guru'. De quote was "The best work you'll ever do is working on you." Hij is ook de man met de uitspraak: "To double your income + impact, triple your investment in personal development + mastering your talent."

Ik dacht; Wat is mijn talent? En hoe kan ik op een andere manier investeren in mijn persoonlijke ontwikkeling? In mijn levenskwaliteit? In mijn geluk?
Is dat een cursus, een bepaalde baan, een reis, meer lezen, meer creatief zijn, nog meer therapie of juist met alles minderen?;)

Feitelijk kun je alles wat we doen onderscheiden in een investering in onze persoonlijke ontwikkeling en levenskwaliteit (geluk) of juist wat onze persoonlijke ontwikkeling tegenhoudt en onze levenskwaliteit verminderd (ongeluk). Hoe ontdek je op tijd waar die grens ligt?

Talent en burn-out
Wat betreft talent. Als je teveel van een talent hebt kan je ook vast lopen in je persoonlijke ontwikkeling en geluksgevoel. Talent en burn-out zijn twee hele interessante thema's die in elkaars verlengde liggen. Zo kun je burn-out raken door een te veel aan een bepaald talent of juist doordat je talent niet benut of niet gewaardeerd wordt. Iedereen heeft talenten. Ik raak altijd een beetje van slag van het woord 'talent'. Tja. In het boek van Luk DeWulf met 'Stop burn-out' wordt een interessante draai gegeven aan het thema talent en burn-out/overspannenheid/depressie. Aanrader.

Geen plan hebben is ook een plan
Waar ik heen wil in dit artikel? Ik heb nog geen idee. Maar dat wordt zo vast duidelijk. Het punt wil dat ik op dit moment in mijn leven geen concreet plan heb. Ik heb geen idee waar ik heen wil. Ik heb niet het gevoel dat ik ergens naartoe werk. Dat ik iets concreets heb om naar uit te kijken. Ik leef nog zonder een plan. En ik heb het gevoel dat mijn 'talenten' op dit moment niet worden benut. Deze combinatie van geen plan hebben en niet actief bezig zijn is iets nieuws voor mij. Ik vind het best eng. Het gevoel van niet compleet de regie hebben en niet weten wat er komen gaat maakt mij kwetsbaar.

Ik merk gelukkig dat ik na maanden burn-out herstel, ondanks de nasleep, mij steeds een stukje beter voel. Ik merk dat ik toe ben aan een volgende stap. Sinds deze week is er iets in mij veranderd. Een gevoel die ik de afgelopen maanden niet heb gehad. Misschien ben ik weer in zo'n mate hersteld op fysiologisch gebied dat ik energie en focus heb om de regie in mijn leven en geluk terug te nemen en op te bouwen. Het is het gevoel van nieuwsgierigheid maar ook onrust. Ik merk dat er weer creativiteit, passie, plezier in mij borrelt. Wie had dat gedacht? Ik niet.. haha
Ik ben klaar voor een nieuwe uitdaging! Waar ik mijn lessen door burn-out kan toepassen.

En dat is.. positief!

Maar waar ben ik klaar voor? Waar ben ik naar op zoek? Ik heb geen idee wat die 'nieuwe uitdaging' is. En ik heb het gevoel dat ik vanwege deze vaagheid het hele concept van 'een nieuwe uitdaging' op een voetstuk plaats. Is die nieuwe uitdaging een ding, een baan, een relatie, een reis of is deze uitdaging een 'nieuwe mind-set'?

Van altijd een plan naar dagdromer
Ik blijf maar dromen en dromen over hoe mijn leven er uit gaat komen te zien. Misschien is het woord piekeren een betere formulering. Terwijl ik dat doe bedenk ik allerlei obstakels voor mijzelf waardoor het blijft bij dromen en weinig actie. Vòòr mijn burn-out fase had ik nogmaals altijd een plan. Wist ik altijd waar ik mee bezig was. Had alles wat ik deed een achterliggende reden (ja echt waar..). En dat is nu mijn allergie geworden. Ik ben bang om weer plannen te maken. Om weer als een raket te gaan. Om weer burn-out te raken. En door op zo'n manier te denken weet ik dat ik blijf hangen in die cirkel waar ik al maanden uit probeer te komen. Een cirkel van dagdromen en piekeren. Ik wil weer leven, als in leven zonder die angsten. En die angst komt neer op het weer terugvallen in oude gewoonten, gedachten patronen en misschien wel een teveel aan een bepaalde talent, die mij een burn-out hebben opgeleverd.

Iemand die zijn verhaal vertelde op de FuckupNights over zijn burn-out beantwoorde de vraag of hij nu gelukkiger is na zijn burn-out als volgt:
"Iedere dag ben ik bezig met het niet weer een burn-out krijgen. Mijn burn-out is een start van een levenslang onderzoek waarbij ik mijzelf voortdurend bevraag. Ik ben bewuster geworden, niet gelukkiger. Mijn leven na burn-out is niet beter, maar anders. Ik probeer er van te genieten". 
Ik vond dat een mooie uitspraak die is blijven hangen. Ik ben mijzelf ook continu aan het bevragen, aan het onderzoeken. Waarom doe ik dit? Waarom kan ik mijn verleden lastig loslaten? Waarom ben ik zo moe? Ben ik gelukkig? Wat kan ik doen om gelukkiger te zijn? Hoe kan ik het beste met mijn emoties omgaan?

Momenten om tot mijzelf te komen
Tijdens mijn herstel ben ik bewust geworden van het feit dat ik de snelle hersenen van mijn vader heb geërfd en de onuitputtelijke energie van mijn moeder. Die combinatie zorgt ervoor dat ik als een raket ga, vaak teveel vooruit denk en de kar trek, ongeduldig ben, veel alleen doe en hierdoor het mij soms al gauw weer teveel wordt. Ik leef gauw op 'het randje'. Hierdoor weet ik dat het belangrijk is om momenten te creëren om weer tot mijzelf te komen. Bezinning, reflectie. Even niet productief zijn. Verbonden te zijn met mijn omgeving. Mijn tempo te vertragen. Dit maakt mij een gelukkiger mens.

Herken jij kenmerken van je ouders die je hebt geërfd? Zoals energie, gedrag, karakter, gedachten? Hoe gaan zij er mee om? En werkt dit ook voor jou? Maakt dit jou gelukkig?

Hoe krijg je meer regie over je eigen geluk?
Ik denk dat we allemaal op zoek zijn naar verbondenheid en liefde. We zijn op zoek naar wat ons gelukkig maakt. Een gelukkig leven. Een leven waar we het gevoel hebben controle te hebben. Een dankbaar en tevreden leven. Een liefdevol leven. Maar hoe vaak komt er wel niet iets op je pad waar je totaal geen controle over hebt en je bijvoorbeeld ontzettend verdrietig maakt? Het gevoel dat je machteloos bent? Dat alles macht over jou heeft in plaats van andersom? Dat je de 'sjaak' bent door je studie, je baan, je huisbaas, je huisgenoot, je opvoeding, je stage, de overheid etcetera. We leggen graag de schuld van ons ongeluk bij de ander. De omgeving. Externe factoren. "We hebben geen invloed op ons geluk, ons leven." Ik merk dat ik snel zo denk in ieder geval. Dat ik mij gauw laat leiden door tegenslagen en daar lastig mee om kan gaan. Ik heb niet geleerd om positief om te gaan met tegenslagen zoals het verliezen van iemand, afgewezen worden door iemand of bijvoorbeeld studievertraging. Mijn ouders hebben dit ook niet geleerd. En mijn opa en oma in hun jeugd tijdens de oorlog al helemaal niet. Hierdoor neemt mijn kritische innerlijke stem gauw beslag op mijn gemoedstoestand. En ik ben niet de enige als ik zie hoeveel jongeren kampen met depressies. Zijn wij eindelijk de generatie die leert positief om te gaan met tegenslag?

Er is slechts één weg naar geluk en dat is ophouden met je zorgen maken over dingen waar je geen invloed op hebt. - Epictetus

Positief om gaan met tegenslagen
Je houd jezelf in de slachtoffer rol wanneer je de macht geeft aan externe factoren die jouw geluk doen afnemen. En als je dat kritische negatieve stemmetjes in je hoofd als waarheid gaat beschouwen.

"{...} de verantwoordelijkheid ligt bij onszelf".

Tja. Soms weet ik gewoon niet hoe ik het moet aanpakken. Als in hoe ik moet reageren op de situaties die op mijn pad komen. Tijdens de voor- en begin stadia van mijn burn-out wist ik bijvoorbeeld totaal niet wat ik er mee aan moest. En ondertussen ben ik veel wijzer en denk ik vaak, pfoe wat heb ik mij toch zorgen gemaakt en het daardoor extra zwaar gemaakt.

Ik vind de opmerking dat de verantwoordelijkheid bij jezelf leggen voor je geluk wel een beetje gevaarlijk. Zo heb ik het een paar maanden terug gedacht dat mijn burn-out mijn eigen schuld was, mijn eigen verantwoordelijkheid. En dat klopt niet. Wat er ook gebeurd in je leven, het gaat altijd over de interactie tussen jou en je omgeving. Zowel jij, als je omgeving zijn verantwoordelijk voor hoe jou leven eruit ziet. Daarom moet we zorgvuldig zijn met welke omgeving we uitkiezen. Daar ligt onze verantwoordelijkheid. We zijn onze eigen 'gatekeeper'.

Figuur 1

De vraag hoe we positief kunnen omgaan met tegenslag wordt door de theorie in figuur 1 goed weergeven vind ik. Kan je er niks meer aan doen? Accepteer de situatie en zet pijn om in leerlessen. Loslaten. Praten. Loslaten is een proces wat op verschillende manier uitgedrukt kan worden. Op een positieve manier loslaten kan door het van je af te schrijven of iets met creatieve expressie te doen. Voor andere werkt sporten.

Je hebt immers alleen invloed op het nu ben ik achter. Op vandaag. Door extra bewust te leven kun je 'het nu' op een zo harmonieus mogelijke manier beïnvloeden.
Door over tegenslagen te praten, te schrijven, te mediteren, krijg je inzicht in wat je aan de situatie kan doen.

Het blijft lastig. De vraag is altijd 'kan ik er iets aan doen?' Zo ja, doe het. Zo nee, probeer vrede te zoeken met de situatie. Dit is hard werken. Ik vind het nog lastig. Zolang je tevreden bent met jezelf, heb je meer veerkracht om al het andere aan te kunnen. Je hebt andere dingen niet nodig om gelukkig te zijn want dat ben je al van jezelf. De rest is een verrijking. De boeddhistische filosofie biedt veel methoden en kennis over loslaten. Wat ik heb geleerd is dat onvoorwaardelijke liefde voor jezelf, de voeding is voor veerkracht om te kunnen dealen met dat geen wat op je pad komt; goed of slecht. Als je sterk in je eigen kracht staat en bewust bent van je denk mechanisme en hoe je lichaam werkt, ben je onafhankelijk. Geluk is als het ware dit draagvlak wat je als basis met je meedraagt. Deze innerlijke tevredenheid. Ik merk dat deze innerlijke tevredenheid nog niet helemaal aanwezig is bij mij en dat ik om die reden elders bevestiging en geluk zoek. Ik zie dat veel in mijn omgeving. Op de lange termijn werkt dit helaas niet..

Waar wil ik naartoe?
Er is veel gebeurd afgelopen jaren, veel vervelends het afgelopen jaar. Ik merk dat het steeds belangrijker wordt alles naast mij neer te leggen. Het te accepteren. Het los te laten wat er allemaal is gebeurd. Vrede te sluiten met mijn verleden. Mijzelf en andere te vergeven voor de pijn die ik heb ervaren. En weer vertrouwen te hebben. Vertrouwen in mijzelf. Vertrouwen in mijn familie. Vertrouwen in vriendschap. Vertrouwen in de liefde. Vertrouwen in de maatschappij. Vertrouwen in mijn lichaam.

Acceptatie en vertrouwen zijn mijn sleutels tot gelukkig leven. Wat een uitdaging..!

Het is een soort paradox. Alles wat je aandacht geeft groeit. En ik heb veel aandacht gegeven aan het verwerken van onprettige gebeurtenissen. Misschien helpt het als ik meer aandacht ga geven aan positieve gebeurtenissen. Aandacht op zaken waar ik wel controle over heb. De kleine dingen.

Een burn-out ontstaat wanneer je het gevoel hebt dat je geen grip en controle meer hebt op je leven. Je raakt gefrustreerd hierdoor en bang. Je krijgt een lager zelfbeeld en een depressieve stemming. Je motivatie daalt en je competentiegevoel ook. Je wordt prikkelbaar, agressief, je wordt cynisch en wordt afstandelijk. Je lichaam reageert door krachtverlies, slaapstoornissen, daling in energie, maag- en darmklachten, paniekaanvallen, hartkloppingen. Met één woord; je hebt geen controle meer over je lichaam, je geest, je leven en je geluk. Crash!!!

Om van dat punt weer te komen naar het punt van zelfvertrouwen en geluk is heel heftig kan ik je vertellen. Maar volgens het boeddhisme moet men eerst lijden om geluk te ervaren;)
Dus mijn zoektocht naar geluk gaat door! Dank voor het lezen. Voor verhalen, aanvullingen of tips hoor ik graag reacties!:)

Het geluk behoort aan hen die aan zichzelf genoeg hebben. - Aristoteles.