Chi Flow, leven vanuit je energie

Chi
In de Chinese cultuur wordt onder 'chi/qi' een onzichtbare energie verstaan die alle levende wezens in stand houdt. Chi/Qi wordt ook wel gedefinieerd met adem, levenskracht, vitale of spirituele energie. Het is de energie die je lichaam en geest tot leven houden. Een energie die door je lijf stroomt en je veerkrachtig maakt.

Love is about energy, and energy is everything - Rumi.

De laatste maanden is mijn aandacht voor het hele fenomeen 'energie' centraal in mijn leven komen te staan. Vragen als 'Waar is mijn energie gebleven? Waar komt mijn innerlijke energie vandaan? Wat geeft mij energie? Wat kost mij energie? Wat is de reden dat mijn energie zo beïnvloedbaar en fragiel is? En vooral: Wat kan ik doen om mijn energie terug te krijgen en uiteindelijk te behouden?'

Want je innerlijke energiebron is de basis voor al je activiteiten. Je energie bepaald in welke mate je in staat bent om te presteren en mee te doen aan de maatschappij. In deze prestatiemaatschappij wordt er verwacht dat je energie onuitputtelijk is. Eens?

Het belang om momenten en activiteiten in te lassen voor ontspanning en om op te laden zijn belangrijker dan ooit. Dat is misschien wel het enige voordeel van burn-out zijn: om te herstellen mag je alleen maar dingen doen die je blij maken, ontspanning en energie geven. Dat is overigens echt waar! Klinkt als een feestje, maar als je niet meer kunt ontspannen door de energiestoornis is dat een grote uitdaging!

Moeten
Moeten is echt een mood killer. 'Moeten' zorgt ervoor dat je niet meer geniet. Niet meer ontspant. Dat je misschien zelfs gestrest raakt. En als je teveel van jezelf of de situatie waarin je verkeerd 'moet', dan kan je zelfs overspannen raken of uiteindelijk burn-out en dus ziek.

Ik denk dat ik vooral moe ben van wat ik allemaal van mijzelf 'moet'. Het moment in december dat mijn lichaam echt riep van STOP, hier is de grens! Was ik gewoon doodziek van al het 'moeten'. Ik was zwaar depressief en lichamelijk volledig uit balans, maar ondertussen ging dat 'moeten' de hele tijd in mijn hoofd door. Mijn levensenergie, mijn 'chi' was bijna volledig op; ik wilde en kon niet meer. Ik moest afkicken en uitrusten. Nog steeds word ik doodmoe van mijn gespannen en actieve mind-set. Het altijd 'aan' staan terwijl je eigenlijk moe bent. Het is een tegenstrijdigheid in mijn lichaam. Het blokkeert de energie in mijn lichaam. Want naarmate ik beetje bij beetje weer meer energie krijg begin ik weer steeds meer van mij zelf te moeten. Valkuil!

Terugvallen in gewoontes en oude gedachten patronen is mijn grootste vijand of misschien vriendelijker gezegd; mijn strengste leermeester. Ik ben nog steeds niet uit mijn burn-out en heb nog steeds mijn leerlessen hieruit te halen. Hoelang het nog gaat duren? Ik heb geen idee.. Sommige zeggen dat een burn-out een bijzondere kans is om je leven een andere wending te geven.

Take all the time you need to heal emotionally,
Moving on doesn't take a day.
It takes a lot of little steps to be able to break free from your broken self.

Terug naar die energie. Je kunt dit onderwerp vanuit zoveel kanten bespreken. Vanuit de psychologie; negatieve gedachten die leiden tot blokkades in je lichaam. Vanuit de Chinese energieleer; de yin yang leer en het lichaam in balans krijgen door blokkades in het lichaam op te heffen middels Chi Kung (qigong), massage, dieet en het meridianenstelsel te stroomlijnen. Vanuit de Westerse geneeskunde; het zenuwstelsel en het stressmechanisme. Of de yoga filosofie en Aryurveda; waarbij bepaalde houdingen, bewegingen en voeding mentale en lichamelijke klachten oplossen en waarbij je zelf verantwoordelijk bent voor je eigen gezondheid.

Vanuit de psychologie

Let op je gedachten, want ze worden je woorden.
Let op je woorden, want ze worden je acties.
Let op je acties, want ze worden je gewoontes.
Let op je gewoontes, want ze worden je karakter.
Let op je karakter, want het word je lot.

In de psychologie zeggen ze dat burn-out dezelfde kenmerken heeft als een depressie, maar dan is de oorzaak werkgerelateerd of in ieder geval door interactie met de omgeving ontstaan, in plaats vanuit erfelijke oorsprong. Omdat een depressie zich afspeelt in de hersenen wordt de behandeling van burn-out al vrij snel in de psychische zorg aangepakt. Ondertussen ben ik ervan overtuigd dat lichamelijke klachten bijna in alle gevallen een reactie zijn op gedachten patronen, vaak negatief. Maar burn-out is niet alleen een psychische aandoening, het is ook een energiestoornis. Daarom moet het lichamelijke herstel even serieus aangepakt worden als het psychische gedeelte. Je lichaam is ziek. Als je, je burn-out zelfs niet serieus neemt en doorgaat is het risico op ernstige en chronische ziekten of zelfs overlijden groot op welke leeftijd dan ook. Maar dan moet je het wel heeeeel bond maken.

Burn-out, modeziekte of ernstige psychische aandoening?
Los van de energie wil ik nog even toelichten dat ik het lastig vind hoe de media met burn-out omgaat. Het lijkt door de media tegenwoordig wel alsof het er gewoon bij hoort als een griepje; zo'n burn-out in de twintigertijd. Toen ik laatst op het festival de Parade zelfs een theaterstuk over burn-out gepromoot zag staan dacht ik echt; 'Is het dan zo gewoon aan het worden, een leuk sappig broodje aap verhaal?
Nee. Het is geen hype. Het is niet leuk. Het is ook niet normaal. Het is een ernstige psychische en bij sommige een lichamelijke aandoening. Het is niet hip en het is ook niet cool om 'erbij te horen'. Waar eerst het taboe lag en die ik wilde helpen doorbreken, lijkt de ziekte nu wel een bewijs dat je succesvol bent [geweest]. "Als je nog niet voor je 30e een burn-out hebt gehad hoor je er echt niet bij". Zo denk ik er dus niet over maar veel mensen gek genoeg wel. Dus voordat je zelf gaat zeggen van ' ik denk dat ik ook een burn-out heb, laat het onderzoeken en vaststellen door een professional en ik wens je heel veel sterkte toe met je herstel'. Het is alleen maar erg dat zoveel mensen er last van hebben door deze grenzeloze wereld.

Wat is er dan zo psychisch aan?
Op dit moment is geschreven dat een burn-out een vorm van hersenbeschadiging is van de hippocampus. De hippocampus speelt een rol bij het stressmechanisme. Het verlaagt het (hormoon) cortisolniveau wanneer deze hoog is. Door chronische stress en dus een te hoog cortisolniveau wordt de hippocampus aangetast middels het afbreken van zenuwbanen. Het stressmechanisme raakt uit balans en kan zichzelf niet meer herstellen waardoor organen van slag raken, hormonen uit balans, je niet meer kunt slapen en ontspannen. Je raakt in paniek, verliest de controle over je eigen geest en lichaam, verliest daarmee je zelfvertrouwen en bij sommige mensen komt er dan een dag waarop ze letterlijk 'instorten' waarbij lichaam en geest letterlijk niet meer wil meewerken.

De hippocampus speelt ook een rol bij het lange termijn geheugen. Of deze schade voor altijd blijft is nog onduidelijk. Na een tijd schijnt het zich wel te herstellen omdat het lichaam steeds weer nieuwe cellen en zenuwbanen aanmaakt. Wat er uiteindelijk precies allemaal gebeurt bij burn-out blijft een interessant fenomeen, maar gezond is het niet. Alles is uit balans waardoor je uiteindelijk vaak hoort dat mensen bij burn-out depersonaliseren. Ze zijn niet meer de persoon zoals je ze kent. Ze zijn vaak wantrouwig, negatief, verdrietig en teruggetrokken. Overigens kunnen mensen depressie goed verborgen houden als ze bij vrienden of op werk aanwezig zijn. Het is soms lastig om te zien aan mensen als ze kampen met depressie of burn-out. Ik zelf kan in aanwezigheid van vrienden heel opgewekt zijn, terwijl mijn familie weet hoe ik mij de meerderheid van de tijd echt voel en zelfs zij hebben het soms niet echt door. Niets is wat het lijkt.

Niet meer kunnen ontspannen
Vanuit de Westerse geneeskunde kan onze interne energie ook onderbouwd worden vanuit het zenuwstelsel. Het zenuwstelsel bestaat uit het centrale stelsel (dat onder invloed staat van onze wil) en het autonome stelsel (dat alle automatische, onbewuste processen in ons lichaam reguleert zoals de ademhaling en hartslag). Het autonome stelsel wat bestaat uit 'het gaspedaal' en 'de rem', is bij burn-out verstoord. Het gaspedaal (de sympathicus) zorgt voor ACTIE & adrenaline om te presteren. Je lichaam verbruikt energie. De rem (de parasympathicus) zorgt voor HERSTEL & ontspanning.

Uitdaging
Aan ons is het dus de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat we op een dag zowel het gaspedaal als de rem even veel hebben geactiveerd. Dat er een balans is. Je kunt hiervoor zorgen door je activiteiten en to do lijst af te stemmen op inspanning en ontspanning. Want als je continu AAN staat door chronische stress dan veroorzaakt dat op de lange termijn een verstoring in het zenuwstelsel. Bij burn-out is de energieregeling verstoord. Door een te actieve sympathicus ontstaat dat onrustige, nerveuze of opgejaagde gevoel.  Je wordt moe wakker of bent al snel moe na een lichte inspanning. Er ontstaan veel stressklachten. Als je de signalen van je lichaam niet serieus neemt zoals ik deed, dan kan dit ernstige gevolgen hebben voor je lichaam en kan het lang duren voordat je weer lekker en gezond in je vel zit. Overigens is AD[H]D ook vaak een onbewuste oorzaak voor burn-out raken en het altijd 'aan' staan.

Energieblokkades opheffen. 
In september start ik met een cursus over de Chinese energieleer en wil ik wat verder inhaken op hun denkwijze rondom energie en het menselijk lichaam. Een paar maanden geleden ben ik begonnen met wekelijkse Chi Kung lessen waarbij de ademhaling en bepaalde yoga/tai chi achtige bewegingen elkaar afwisselen. Uiteindelijk om te ontspannen in alle drukte van het bestaan is ademhaling iedere keer de basis waarop we terug kunnen vallen. Ik heb nog nooit zo stilgestaan bij mijn ademhaling sinds ik begonnen ben met Chi Kung en Yoga. Wanneer ik mij heel erg inspan, stress heb of sombere gevoelens ervaar heb ik vaak een snelle of onregelmatige ademhaling. Door juist op die momenten te concentreren op mijn ademhaling voel ik mij geleidelijker rustiger en blijer worden.

Een bekende blokkade bij burn-out zijn nek- en schouderklachten. In de Chinese energieleer is dit ook wel het 'emotie gebied'. Soms dragen mensen letterlijk 'zware last op hun schouders'. Middels ademhaling en bepaalde oefeningen leer je bij Chi Kung en bij Yoga op energetische wijze spanning in je lichaam te ontdekken, te accepteren en 'weg te ademen'. Wanneer je dit regelmatig doet, al is het 20 minuten per dag, dan worden klachten na een tijdje minder of verdwijnen volledig. Mijn ervaring is wel dat je dit dan elke dag moet doen en dat is vrij lastig in het begin. Ook wanneer je somber of geen energie voelt. Juist dan moet je dat spiraal doorbreken om energieblokkades op te heffen. Zachtaardige bewegingen, adem en voeding is de basis om weer in balans te komen.

Leven vanuit je energie
Bij burn-out is het belangrijkste dat je accepteert dat je niet de energie hebt om alles te doen en overal bij aanwezig kan zijn. In tegendeel zelfs, mijn begin ervaring was dat ik vrij geïsoleerd thuis in bed lag en absoluut de hele situatie niet accepteerde. Dit heeft mij alleen maar nog vermoeider gemaakt achteraf. Acceptatie is iets waar ik nog steeds mee worstel. Het is goed leren aanvoelen wanneer je, jezelf een schop onder de kont moet geven  of naar je lichaam moet luisteren en rusten.
In de ochtend probeer ik, ondanks dat mijn lijf; vooral nek, schouder en armen, nog steeds altijd pijn doen en ik vaak met negatieve gedachten wakker word, een yoga sessie te doen. Daar ben ik ondertussen wat vaardiger in geworden en het voelt achteraf altijd fijn!;) Aan het eind probeer ik met een korte meditatie te voelen aan mijn lichaam hoe mijn energie voor die dag is. Aan de hand daarvan kijk ik welke plannen die ik heb wel of niet haalbaar zijn. Dit lukt nog niet iedere dag.

Het fragmenteren van activiteiten die inspannend en ontspannend zijn is mijn uitdaging. Eigenlijk is ontspannen mijn uitdaging. Klinkt misschien wat vreemd maar ik heb van mijzelf een erg ontwikkeld gaspedaal;) Ontspanning, acceptatie en plezier vinden in de alledaagse momenten, zelfs als het weer even een dag niet goed gaat. Het is iets wat mij dagelijks bezig houdt. Het boeddhisme helpt mij om meer te genieten: zo min mogelijk verlangen en jezelf en anderen vergeven.

Leef vanuit je energie,
Luister naar je lichaam door te voelen middels subtiele beweging zoals yoga,
Geef je af en toe een vriendelijke schop onder je kont om vicieuze cirkels te doorbreken,
Moet niet teveel van jezelf,
Wissel ontspanning af met inspanning,
Vergeef jezelf,
Experimenteer.
Adem.

Ik wens je een gebalanceerde week toe. Vind het 'vakantie-ontspanning gevoel' ook in de normale dag, niet alleen in de maand augustus tijdens de zomervakantie;)