De kracht van gewoontes en zelfbeheersing

"Wat MOET ik vandaag allemaal doen?!" Met deze zin in mijn hoofd word ik nog steeds iedere ochtend met schrik wakker. Voorheen de verklaring van mijn ochtendhumeuren, maar tegenwoordig heb ik daar wonder boven wonder geen last meer van wegens mijn lege agenda. Heerlijk! Meestal zat mijn hoofd namelijk al vol voordat ik überhaupt het gevoel had wakker te zijn. Acht verschillende afspraken op een dag, inclusief andere personen, locaties, voorbereiding en nawerk, was vaak een normale gang van zaken afgelopen 3 jaar, zonder te overdrijven.

Vanochtend gelukkig uitgerust dankzij mijn super-slaap-survival-pakket! Ik heb wel dertig paar oordopjes besteld in alle kleuren van de regenboog, zodat het 's nachts net lijkt of ik de enige ben op aarde. Daarnaast zo'n slaapmasker die vreemd genoeg meer lijkt op een mini push-up bh, maar mij met geen enkel lichtstraaltje doet wakker maken. En als laatst niet te vergeten, mijn melatonine pilletjes. Ik kan je garanderen, je ziet er 's nachts niet uit, maar heerlijk slapen gaat met deze combinatie zeker lukken!;)

Stress dromen

Ik weet niet wat het is, maar de laatste weken heb ik de meest vreemdste dromen die zelfs overdag nog door mijn hoofd gaan. Vaak gaat het over situaties waarbij ik geen controle heb over wat er van mij verwacht wordt, dat ik te langzaam ben bijvoorbeeld, of conflicten die ik afgelopen jaar met mensen heb gehad door mijn emoties. Allerlei gebeurtenissen die mij nog steeds niet lekker zitten, lijken nu pas in mijn dromen te worden verwerkt. Alsof ik in mijn dromen oplossingen probeer te vinden voor gebeurtenissen die nog niet zijn opgelost.

De dromen zijn vaak gebaseerd op onzekerheid en negatieve gedachten merk ik nu. Het schijnt dat je zelfs in je dromen bewust je gedachten kunt aansturen naar positieve gedachten. Maar op dit moment laat ik het maar gewoon even gebeuren. Ik schrijf meestal op wat ik heb gedroomd en probeer in te zien dat ik gewoon aan het verwerken ben.

Realiteit of emotie duiveltjes?
Zoals ik al schreef heb ik afgelopen jaar een aantal keer aanvaringen gehad met een paar mensen, die me op dit moment in mijn dromen niet lekker zitten. Ik voel op dit moment ook enorme weerstand om in bepaalde omgevingen te komen waar ik met deze mensen een "conflict" heb gehad of ervaar. Het gekke is dat ik afgelopen week mij opeens besefte na een onhandige actie, dat die conflicten en die weerstand misschien wel helemaal niet nodig zijn geweest. Dat het emoties en negatieve gedachten waren in mij, die ik onbewust gekoppeld heb aan die personen.

Ik las hier laatst een artikel over. De schrijver noemde het "emotie duiveltjes". Negatieve emoties zoals onzekerheid, jaloezie, verdriet of angst kunnen gezien worden als duiveltjes. Ik had afgelopen jaar veel personen waar ik een negatief beeld over had. Ik heb mij daarom van deze mensen (on)bewust afgezet. Als het ware heb ik verkeerde en negatieve emoties en gedachten aan deze mensen gekoppeld. Mijn hersenen waren overspannen en uitgeput en hierdoor negatief. Nu ik mijn emoties van de afgelopen jaren steeds meer een plek kan geven, besef ik dat ik mij door niemand gewaardeerd voelde in wat ik allemaal deed voor mijn omgeving. Ik kreeg in mijn visie immers helemaal geen energie en steun van de omgeving terug. Dit gevoel van onderwaardering nam ik mijn omgeving erg kwalijk en had hierdoor een kort lontje.

Personen waar ik een negatief beeld bij had/heb, veroorzaakte blijkbaar onbewust dat er een negatief gevoel in mij aangewakkerd werd (mogelijk door eerdere ervaringen met die persoon of door hoge verwachtingen en aannames in mijn hoofd). Doordat die persoon bij mij een "duiveltje" aanwakkerde, reageerde ik soms met heftige emoties op deze persoon af. Diegene vond dat vaak onrechtvaardig en kwam dan vaak met een heftige tegen reactie. Je begrijpt dat hierdoor wederzijds onbegrip ontstaat. Wat een rommel hè?

De vraag is dus WAAROM reageerde ik zo heftig op deze gebeurtenissen en personen?
Vaak is de emotie wel terecht, maar de mate van emotie niet. Deze overdaad aan emotie is vaak niet helemaal eerlijk voor de persoon die het over zich heen krijgt. Praten is beter, maar dan moet je wel je eigen gevoelens en emoties kunnen plaatsen. Dat kan ik pas sinds een paar weekjes.

Die emoties/ duiveltjes houden zich namelijk stil tot dat ze de kans krijgen hun werk weer te doen. Deze emoties hebben een gedragpatroon in je hersenen veroorzaakt waardoor de emotie en gekoppelde reactie telkens weer verschijnt als er zich weer een vergelijkbare situatie voordoet als waarin het duiveltje ontstond.

Duiveltjes nemen de nieuwe emotie en versterken deze met de oude onverwerkte emotie.
Nieuwe emotie + oude onverwerkte emotie = grote kans op hele heftige emotionele reactie.

Ik heb blijkbaar veel oude en onverwerkte emoties opgebouwd door de enorme roofbouw die ik op mijzelf heb gepleegd en waar mijn omgeving ook zeker in heeft bijgedragen, en misschien die personen ook wel, maar vooral mijn eigen gedachtenpatroon met hoge eisen. Ik dacht eerst ik ga met deze personen het allemaal uitspreken, maar ik heb besloten dat het beter is het maar los te laten en mensen op te zoeken die mij wel gelukkig maken en niet deze duiveltjes aanwakkeren;) En natuurlijk bij mijzelf eens na te gaan hoe die emoties kunnen worden opgelost door mijzelf. In ieder geval door geen roofbouw meer op mijzelf te laten plegen en bewust te zijn van mijn emoties!:)

Familie

Nooit gedacht dat het gesprek waarin ik met mijn ouders en zusje de confrontatie ben aangegaan over het feit dat ik een burn-out heb en bijkomende depressieve gedachten, zo positief zou uitpakken.

Waar ik een maand geleden de hoop verloren was over onvoorwaardelijke liefde en de relatie tussen mij en mijn familie helemaal opgebrand was, is er nu sprake van een betere thuis situatie dan zelfs de afgelopen drie jaar.

Mijn oude en hoge verwachting dat mijn ouders wel het gesprek zouden beginnen over mijn gedrag, is nooit uitgekomen. Ik voelde mij om deze reden een maand geleden erg alleen, niet begrepen en genegeerd door mijn familie. Ik had de verwachting dat zij wel het initiatief zouden nemen om datgene wat er met mij aan de hand was bespreekbaar te maken. Toen ik inzag dat dit niet ging gebeuren, ben ik toch met mijn laatste wilskracht het gesprek begonnen over dat het bij mij niet goed zat van binnen en wat dit was.

Je kan beter een gebroken been hebben bij wijze van spreken, want dan zien mensen aan je dat er wat aan de hand is. Maar bij psychische problemen kijken mensen alleen maar naar de buitenkant en kunnen niet of lastig aanvoelen dat iemand van binnen "kapot" gaat, ondanks dat ze aan je gedrag merken dat je veel energie vraagt.

Zacht uitgedrukt "heel sneu" voor degene die zich niet gezien voelt, maar eigenlijk kun je het je omgeving dus niet kwalijk nemen als ze niet beginnen met het bespreekbaar maken. Dit zul je toch zelf moeten doen, hoe lastig het ook is. In mijn geval gebeurde dit pas toen de emoties wat waren weg geëbd, ik het zelf begon te accepteren en openstond voor verbetering en hulp. Die confrontatie van erkenning dat je niet gelukkig bent en dit aan de buitenwereld kenbaar maken in de vorm van een gesprek, is denk ik de eerste grote stap naar herstel. Bij mij duurde het een jaar om het bespreekbaar te maken, maar nu mijn directe omgeving er vanaf weet, kunnen we erover praten en beter rekening houden met elkaar. Dat geeft vertrouwen en wederzijds respect.

Een omgeving die mee veranderd

Omdat ik mij nu verdiep in het herstellen en het afleren van oude gewoontes en het oefenen van nieuwe gedragspatronen, vind ik het ontzettend waardevol om te zien dat bij mij thuis mee ontwikkeld wordt, dankzij alle bewustwordingsprocessen. Het feit dat je omgeving mee veranderd als reactie op je eigen verandering, is op dit moment in mijn situatie zeker waar! Waar ik voorheen dit probeerde door de focus op de ander te leggen, leg ik nu de focus op mijzelf. Veel makkelijker!;) Actie - Reactie!

Gewoontes

Ik las toevallig laatst een hoofdstuk uit het boek "Steeds Beter" geschreven door Rubin Gretchen, over gewoontes. Rubin noemt zich zelf "geluksexpert". Ze heeft een blog die ongelooflijk veel wordt gelezen wereldwijd, wat gaat over welzijn en geluk.

Zij is gefascineerd over het feit dat veel mensen goede voornemens hebben zoals bijvoorbeeld meer sporten, maar dat ze iedere keer weer terug vallen in oude patronen waardoor het niet lukt. Ik weet niet hoeveel goede voornemens er voor dit jaar weer zijn gemaakt, maar als ik spreek uit eigen ervaring is en blijft dit vaak voor het merendeel een optimistisch iets. Met oud en nieuw neemt de hele wereld een momentje van bezinning om met aandacht stil te staan bij wat verbeterd zou kunnen worden. Maar als de klok 00:00 uur heeft geslagen, komt dat momentje van bezinning de rest van het jaar niet altijd met evenveel aandacht weer terug.

Negatieve gevoelens blijken volgens Rubin de oorzaak te zijn voor het sneller toegeven aan slechte gewoontes. Als ik bijvoorbeeld last heb van negatieve gevoelens zoals stress, weigerde ik voorheen iets te eten door de spanning op mijn maag, en omdat ik toch moest presteren zocht ik een energie kick aan koffie. Je zou het "koffie-misbruik" mogen noemen;) Ik hou nog steeds van goeie koffie, maar bij een bijnieruitputting schijnt cafeïne juist een extra klap te geven. 

"Gewoonte zijn de architectuur van het dagelijks leven".
Zeker waar! Volgens mij handelen we meer dan de helft van de dag naar onze gewoontes. Ik geloof er dan ook zeker in dat als je verandering brengt in je gewoontes, je leven mee veranderd.

Het is volgens Rubin wel belangrijk om zelfkennis te hebben en bewust te zijn van je gewoontes. Gewoontes die je niet geven wat je wil of je ongelukkig maken, zou je kunnen verbeteren door hier bewust mee om te gaan.

Vaak is het bij gewoontes zo dat je:

A) Iets wil veranderen (een verbetering)

B) Dit lukt niet (weerstand)
C) Waardoor je een slecht gevoel krijgt van falen, een negatief zelfbeeld of negatieve energie.

Herkenbaar?

Hoe werkt een gewoonte?
Rubin schrijft dat je moet begrijpen hoe gewoonten in elkaar zitten, om te kunnen begrijpen hoe mensen tot verandering in staat zijn.

Dit vond ik wel interessant, omdat ik nu zelf het belang in zie om enkele oude gewoonten en gedragingen te veranderen, omdat het mij en mijn omgeving niet gelukkig maakt. Ik ben daarom al mijn gewoontes gaan opschrijven in een notitieboekje. Als ik mijn gedrag wil veranderen is het van belang om mijn gedachtenpatroon mee te veranderen. Gewoontes en gedachtenpatronen zijn direct met elkaar verbonden.

Bij mensen met burn-outs is er vaak sprake van de volgende gedachtenpatronen/gewoontes:
1. Perfectionist zijn.
2. Een te groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben.
3. Onzeker zijn.
4. Bang zijn om te falen.
5. Niet assertief zijn (of op de verkeerde manier)
6. Overal controle over willen hebben.
7. Geen grenzen kunnen stellen.

Misschien herken je bij jezelf bovenstaande gedachten en hebben ze geleid tot bepaalde gewoontes. Ik heb bijvoorbeeld een gedachtenpatroon waarbij ik veel te hoge eisen aan mijzelf en mijn omgeving stel. Hierdoor wordt ik vaak teleurgesteld en heb daarom de gewoonte gecreëerd om zelf alles te gaan doen, of de ander te controleren of te bekritiseren. Hier wordt niemand gelukkig van zie ik nu in;) Ik wil hier verandering in brengen.

Om bijvoorbeeld bovenstaande gedachten te vernieuwen zou dit kunnen zijn:
1. Gezonde inzet die niet ten koste gaat van jezelf.
2. Eerst goed voor jezelf zorgen en van daaruit voor de ander.
3. Zelfvertrouwen.
4. Durven.
5. Op een prettige manier opkomen voor jezelf.
6. Loslaten.
7. Weten wat goed voor jezelf is en handelen vanuit je eigen kracht.

Ik heb dit trouwens allemaal ergens gelezen en niet zelf bedacht;)

Zelfbeheersing

De vraag is dus "Hoe vormen we een gewoonte waar we WEL blij van worden? En HOE en WANNEER worden gewoonten verbroken?

Het antwoord: de kracht van Zelfbeheersing.

Het schijnt dat mensen met een sterke zelfbeheersing/zelfdiscipline/wilskracht gelukkiger en gezonder zijn. Door zelfbeheersing ben je namelijk trouwer aan jezelf!

Zelfbeheersing is nodig om goede gewoontes aan te leren, maar er is een discussie over de mate waarin wij beschikken over zelfbeheersing. De één zegt dat we als mens maar een beperkte voorraad aan zelfbeheersing hebben en naarmate we meer beroep hierop doen, hoe meer het uitgeput raakt. (Denk aan de verleiding van iets lekkers of leuks. Even hou je het vol, maar uiteindelijk geef je er toch een keer weer aan toe).

Andere zeggen dat je als mens nieuwe reserves kunt creëren van zelfbeheersing door alles (gewoontes) wat je doet, ANDERS te structureren.

Wat is jou ervaring?

Wat is een gewoonte?

Maar wat is een gewoonte nou eigenlijk? 

Volgens Rubin denk je bij een gewoonte niet meer na of het wel of niet goed is om te doen. Ooit heb je die overweging genomen en besloten dat het wel goed is om te doen. Bijvoorbeeld ik met mijn slechte eetpatroon. Het gedrag is door jezelf goedgekeurd. Herhaling op herhaling doe je het al. Een gewoonte is een ACTIE die we herkennen waardoor we het als automatisch doen. 

Bij een gewoonte beslissen we dus onbewust.

Bij een gewoonte nemen we geen besluiten, gebruiken we onze zelfbeheersing niet, we doen gewoon lekker wat we willen!:)

Gedrag veranderd snel in een gewoonte omdat het moeite BESPAART.

Het maakt capaciteit vrij om ons te richten op meer dringende, nieuwe en ingewikkelde zaken.

Een gewoonte vraag geen beslissing, geen beloning, geen motivatie vanuit jezelf. Wanneer we ons zorgen maken of overbelast zijn geven gewoontes zelfs HOUVAST.

Bij overbelasting is het gevoel van meer controle willen hebben en minder angstig zijn groot, en dit is mogelijk door het terug vallen op oude gewoonten (die vaak de situatie alleen maar negatiever maken).

Weloverwogen

Het is belangrijk om weloverwogen gewoonten te vormen. Waarom? Omdat we dan, in stressvolle en slechtere tijden terug kunnen vallen in gewoontes die juist een positieve uitwerking op ons hebben in plaats van negatief.

Bedenk bij jezelf hoe je reageert in negatieve situaties. Ga je bijvoorbeeld verslavende middelen gebruiken? Ga je overwerken? Ga je jezelf forceren vroeg op te staan terwijl je een avondmens bent?  Ga je heel veel of juiste niet eten? Ga je uitstellen? Ga je ruzie zoeken en laat je je leiden door je emoties? Ga je extra veel van jezelf eisen? Ga je liegen om aan andermans verwachtingen te voldoen of ga je de confrontatie uit de weg door er passief mee om te gaan?

Door BESLUITVORMING kun je kiezen om een gewoonte te selecteren die we willen creëren. Je kan voor wilskracht kiezen om een begin te maken met een gewoonte. En daarna kun je volgens Rubin het gewoon overlaten aan de macht van de gewoonte. Door de nieuwe gewoonte te accepteren, te herhalen tot het automatisme wordt. Het creëren van een nieuwe (positieve) gewoonte gaat als vanzelf. Ben je benieuwd hoe jij omgaat met verwachtingen? Doe hier de online test. Het is wel in het Engels, maar moet lukken!;)

Op dit moment zie ik alles in mijn leven door een vergroot glas waardoor ik mij verdiep in eigenlijk de hele psychologie. Voor mij is het nu allemaal heel logisch, interessant en toepasbaar om deze informatie te begrijpen. Maar ik besef mij ook dat anderen op dit moment (nog) helemaal niet met hun hoofd bij dit soort onderwerpen zitten en het allemaal een beetje zweverig over kan komen. Voor ieder zijn of haar moment. Voor wie een burn-out heeft (gehad) is of wordt dit volgens mij wel dagelijkse kost. Het is een zoektocht naar je diepste "ik". Ik deel deze zoektocht voor wie hier ook mee bezig is:)

Volgens Rubin zijn gewoontes de oplossing om gelukkiger te worden.
Wat vind jij?